Er is in de twintigste eeuw enorm veel gebeurd in Europa. Belangrijke gebeurtenissen en personen liggen aan de basis van het nieuwe Europa.
Geert Mak, een Nederlandse jounalist, heeft hierover een 35-delige serie gemaakt. De Franse regering heeft Geert Mak zelfs benoemd tot Chevalier de la Légion d'Honneur (Ridder in het Erelegioen). De Nederlandse schrijver krijgt de erkenning voor "zijn persoonlijke verdiensten, zijn schrijftalent en de bijdrage die hij met 'In Europa' heeft geleverd aan het Europese project".
Ik ga uit deze serie de volgende drie reportages bekijken.
Reportage 1:Predappio - Italië
Reportage 2: Roemenië - 1989
Reportage 3: Tsjernobyl
Graag wil ik meer te weten komen over het fascisme en Mussolini, over de communistische leider van Roemenië Nicolae Ceaușescu en over de kernramp in Tsjernobyl. Alle drie de reportages hadden hun aandeel in het nieuwe Europa. Ik wil er dan ook achter komen op welke manier.
Samenvatting: reportage 1
Predappio
De reportage begint in het stadje Predappio. De geboortestad van de fascistische leider Benito Musslini. Deze stad is nog steeds doordrenkt door de aanwezigheid van de ‘Duce’ van weleer. Bij het binnenrijden van de stad valt meteen op hoeveel souvenirwinkels er zijn. Op zich niet zo verwonderlijk ware het dat het geen gewone souvenirwinkels zijn. Overal zie je hakenkruizen, Keltische kruizen enz. Alles wat terug doet denken aan de tijd van het fascisme vind je er terug.
In één van deze winkels werkt Alessia, een kind van communistische ouders, maar na een lang gesprek met zijn grootvader werd hij een overtuigd fascist. Sindsdien noemen zijn vrienden hem de ‘kleine adelaar’. Hij laat een helm zien, een camouflagehelm die nog dateert uit de laatste periode. Het teken van Decima Mas is er met de hand op geschilderd. Dit is het embleem van de eerste fascisten. Er staat een doodskop op afgeschilderd. Volgens Alessia kan deze helm nog tussen de 1000,00 en 1600,00 euro opbrengen.
In de jaren twintig had Mussolini als doel om het ‘boerendorp’ Predappio om te bouwen tot een idealistisch fascistisch stadje. Dat plan is echter mislukt want het merendeel van de bevolking is links. De huidige generatie politici zijn niet echt opgezet met het toerisme rond Mussolini in de stad. Volgens hen gaat het te ver. Maar tot nu toe kunnen ze er niets aan doen. Het stadje stemt dat wel uiterst links toch zijn ze grotendeels afhankelijk van inkomsten van het erfgoed van Mussolini.
Mussolini
Wie was Mussolini nu eigenlijk? Mussolini was een Italiaans onderwijzer, journalist en van 1922 tot 1945 fascistisch dictator van Italië. Mussolini besloot de macht in Italië op een gewelddadige manier te grijpen. Daarom organiseerde hij de legendarische Mars naar Rome: op 28 oktober 1922 liep Mussolini met de Fasci di Combattimento naar Rome toe. Toen hij daar was aangekomen, eiste hij dat hij de macht zou krijgen. De koning, Victor-Emanuel III, was bang dat er een oorlog zou komen en benoemde Mussolini tot regeringsleider. Mussolini richtte een fascistische partij op. Mussolini regeerde zijn land met harde hand. Daarvoor schuwde hij geen terreur en geweld. De oppositie werd monddood gemaakt.
Wie waren nu eigenlijk zijn aanhangers? Het bestond uit een uiterst gevarieerd gezelschap. Je had gefrustreerde oud-officieren, verontwaardigde industriëlen, maar ook bange en boze burgers. Het belangrijkste aspect van zijn achterban was de factor achterstand. Italië hinkte overal achterop, in de oorlog, in de kolonies en in de industrie.
Mussolini was een pionier op gebied van propaganda. Enkele belangrijke volgers van zijn tactiek waren Mao Zedong (Chinees leider van China) en onder meer Saddan Hoessein. Hij liet zich heel vaak filmen. Zo zien we in de reportage een beeldfragment van Mussolini terwijl hij zwom in de zee. In die tijd konden de meeste Italianen niet zwemmen. Ze keken dus heel erg op naar hun sportieve leider. Op deze manier schetste hij een beeld van gezondheid, kracht, jeugd en buitenlucht.
Ook de mensen die onder zijn regime werkten en carrière wilden maken waren verplicht om een examen atletiek afleggen.
Souvenirs
Er is werkelijk alles te koop in het stadje wat in de rest van de wereld vervloekt en verbannen is. Symbolen die fascisme verheerlijken zijn eigenlijk verboden in Italië. Maar als je het als souvenir verkoopt mag het wel. Er is dus een achterpoortje. Daar maken de winkeliers dankbaar gebruik van.
Fascisme
Een ander woord voor fascisme is “bende”. Aan het einde van de 19de eeuw waren er een heleboel opstandige boeren. Mussolini bouwde op deze bende voort en zo ontstond een eerste groep fascisten. Ze waren allemaal zwart gekleed en droegen een doodskop als embleem. Gewoon praten deden ze niet, ze schreeuwden altijd.
Er wonen in het stadje nog een heleboel aanhangers van het regime van Mussolini. Zo heeft Domenico Morosino, die zichzelf Mussolinist noemt, de villa gekocht van de overleden zoon van Mussolini. Elke avond eet hij in deze keuken. In plastieken borden zoals de vrouw van Mussolini het ook deed. Zo hadden ze minder afwas.
Mussolini lijkt nog steeds niet vergeten. 7500 personen komen per jaar naar het geboortedorp en zijn graf. Een deel van de oudere generatie vinden dat hij veel heeft gedaan voor het land. Nu zou bv. de gezondheidszorg één grote chaos zijn in Italië. Een kleine minderheid blijft dus aanhanger van zijn regime.
Mussolini en Hitler
Mussolini moest afhankelijk niks hebben van Hitler. Hitler daarentegen verafgoodde Mussolini. Hij kopieerde Mussolini stijls dan ook volledig. Toen Mussolini’s plan mislukte om van de Middellandse Zee een Italiaanse zee te maken, net als in de Romeinse tijd, was hij genoodzaakt om samen met Hitler te gaan samenwerken. Ze werden bondgenoten en Italië hielp Duitsland mee in de Tweede wereldoorlog.
De Italianen waren niet goed voorbereid op deze oorlog en ze leden veel nederlagen. Abessinië raakten zij al snel kwijt. Ook moesten de Italianen hulp vragen aan de Duitsers, omdat de Engelsen in Noord-Afrika te sterk waren. In 1943 landden de geallieerde legers in Italië. Sommige fascisten kwamen toen in opstand tegen Mussolini en namen hem gevangen. Mussolini kon nog bevrijd worden door de Duitsers, maar hij werd uiteindelijk in 1945 doodgeschoten door verzetstrijders.
Graf, dood & nalatenschap
Sommigen zijn nog vol lof en blijven met weemoed terugdenken aan die tijd. Volgens hen was het fascisme geen revolutie maar een openbaring. Wie zal het zeggen.
Samenvatting: reportage 2
Op eerste Kerstdag 1989 werden de boerendictator Nicolae Ceausescu en zijn vrouw Elena na een klungelig proces, dat nog geen twee uur duurde, tegen de muur gezet en doodgeschoten. Het werd allemaal gefilmd en wereldwijd op tv uitgezonden. Met deze schokkende standrechtelijke executie rolde Roemenië totaal onvoorbereid het kapitalisme binnen.
Op dit moment behoort Roemenië samen met Bulgarije tot één van de armste landen van Europa. De Euro is er nog niet ingevoerd, maar Roemenië is wel officieel lid van de Europese Unie.
Wie was nu eigenlijk deze communistische leider?
Nicolae Ceaușescu (Scornicești, 26 januari 1918 – Târgoviște, 25 december 1989) was een Roemeense communistische politicus. Hij was secretaris-generaal van de Roemeense Communistische Partij van 1965 tot 1989, en was zo de tweede en laatste communistische leider van het land. Hij was ook het staatshoofd van het land van 1967 tot 1989.
Zijn heerschappij in het eerste decennium werd gekenmerkt door een open beleid naar West-Europa en de Verenigde Staten, waardoor het afweek van de andere staten van het Warschaupact tijdens de Koude Oorlog. Hij hield een trend aan die voor het eerst werd gevestigd door zijn voorganger, Gheorghe Gheorghiu-Dej, die tactvol de Sovjet-Unie had overgehaald haar troepen terug te trekken uit Roemenië in 1958.
Het tweede decennium van Ceaușescu werd gekenmerkt door een alsmaar brutaler en repressiever regime-volgens sommigen het meest strenge stalinistische regime in het Sovjet-blok. Het werd ook gekenmerkt door een alomtegenwoordige persoonsverheerlijking, nationalisme en een verslechtering van de buitenlandse relaties met de westerse machten maar ook met de Sovjet-Unie. De regering van Ceaușescu werd omvergeworpen in de Roemeense Revolutie.
De reportage
Geert Mak begint zijn reis in Roemenië aan een klein en eenvoudig graf. Het graf van Nicolas Ceausescu. Roemloos en wreed was zijn einde. Toch liggen er veel bloemen op zijn graf. Een vrouw die net bloemen aflegt getuigt: In die tijd hadden we allemaal een huis, er was geen werkloosheid, er was weinig criminaliteit. Nu is er nauwelijks werk in Roemenië vertelt ze. De helft van de Roemenen leeft onder het bestaansminimum.
Toch neemt dat niet weg dat hij er een stalinistisch regime op na hield. Hij verheerlijkte zichzelf constant, zijn regime was totalitair en er was veel terreur. Hij bouwde het ene project na het andere. Huizen die niet in zijn plannen paste werden stante pede gesloopt.
Onder zijn bewind werd er ook een wet ingevoerd dat abortus verboden werd. Min. vier kinderen was verplicht. Voorbehoedsmiddelen mochten niet gebruikt worden. Duizenden vrouwen stierven na een illegale abortus.
Het communisme begon te wankelen in 1989. In enkele dagen tijd veranderde alles. Eerst kwam er de publieke afwijzing tijdens één van zijn redevoeringen. De verbijstering was af te lezen van zijn gezicht. Zijn laatste dagen waren geteld en hij moest vluchten. Hij werd overgebracht naar een kazerne. Het leger koos uiteindelijk de kant van het volk. Een dissidente dichter werd plots naar voor geschoven als de nieuwe leider. Het was echter een revolutie zonder echte leiders.
Op 25 december werd er een knullig proces opgesteld. In amper twee uur tijd was het proces voltooid. Een soldaat van toen vertelt hoe het er aan toe ging. Hij moest Elena vastbinden. Ze riep en tierde tegen hem. Nu is hij een succesvol zakenman. Hij is er van overtuigd dat het nu beter gaat met Roemenië. De meningen zijn hier echter over verdeeld. Veel Roemenen verdienen tegenwoordig minder dan 150 euro per maand en verlangen terug naar de goeie oude tijd van Ceausescu. Het lijkt alsof ze voor het gemak de onderdrukking en voedselschaarste uit die tijd vergeten zijn.
Samenvatting: reportage 3
Inleiding
Ik herinner me nog heel goed vrijdag twee mei 1986. Ik was toen 8 jaar. Zoals elke weekdag ging ik naar school. Maar die dag was er veel paniek. Het was mooi weer en windstil. De kernramp in Tsjernobyl was enkele dagen geleden gebeurd. De radioactieve wolk kwam onze richting uit. We mochten niet buiten spelen die dag. Achteraf bleek dat onze weerman van destijds 'Amand Pien' de radioactieve wolk had verbloemd. Hij beweerde dat er geen gevaar was voor ons land. Achteraf bleek dit niet de kloppen. Onder druk van bovenaf mocht hij geen paniek veroorzaken. Dit zorgde voor een nationale rel in België.
Wat gebeurde er nu juist op 26 april 1986?
Op 26 april 1986 zou reactor 4 van het kerncentralencomplex in Tsjernobyl worden nagezien en getest. Dat liep uit de hand, de reactor ontplofte. Direct kwamen 31 mensen om en een grote hoeveelheid gevaarlijke radioactiviteit kwam vrij.
Grote radioactieve wolken trokken over heel Europa. De autoriteiten probeerden de ramp dagenlang voor de buitenwereld en de eigen bevolking verborgen te houden.
Het duurde zestig uur eer er een nieuwsbericht werd verspreid.
De ramp van Tjsernobyl was het ergste nucleaire ongeval uit de geschiedenis. De uitwerking was qua zwaarte vergelijkbaar met de atoombommen op Hiroshima. Geert Mak ging in deze reportage kijken hoe het nu gesteld is met Tsjernobyl. Reisbureaus leggen dagreizen in naar de centrale en de verlaten spookstad Prypiat. Volgens hen is de natuur er overweldigend. Al twintig jaar kon de natuur er ongestuurd zijn gangetje gaan.
Igor Kostin was de eerste fotograaf die de verwoeste centrale fotografeerde. Hij is ook een van de weinige journalisten van toen die de dodelijke dosis radioactieve straling heeft overleefd.
Gevolgen
Vasili, de man van Ludmila Litvinjenko, was een van de brandweermannen die direct na de ramp de brand probeerde te blussen. 17 dagen later overleed hij in een ziekenhuis in Moskou. Hij werd blootgesteld aan 1500 röntgen. Zonder enige bescherming hielp hij dagenlang blushen in de centrale. Zijn lichaam viel letterlijk uit elkaar. Zijn vrouw Ludmila was zwanger toen, de baby heeft het niet overleefd.
Vijf dagen na de ramp lieten de autoriteiten de grote 1 mei viering in Kiev gewoon door gaan. Als bewijs dat er geen paniek was. Niemand wist dat de wind de dag ervoor gedraaid was. Alle feestvierders kregen de hoogste stralingsdosis in Kiev over zich tot dan toe.
Vroeger leefden er 15000 mensen in de stad. Nu nog welgeteld 3500. Alleen technisch personeel en er mag niemand aanwezig zijn die er niets te zoeken heeft. Het is ook verboden terrein voor mensen onder de achttien jaar. De regels zijn duidelijk. Twee weken op en twee weken terug. Dit alles om de straling zo miniem mogelijk te houden.
Rondom Tsjernobyl is een gebied met een straal van 30 km rondom de centrale tot verboden zone verklaard. Voor honderd, duizend of misschien wel 20.000 jaar - niemand weet hoe lang. Een aantal van de oude bewoners is inmiddels illegaal naar hun boerderijtjes teruggekeerd. Zo getuigt een oud vrouwtje die een aantal jaar geleden is teruggekeerd. Haar twee zonen zijn gestorven twee jaar na de ontploffing. Ze leeft nog maar daar is dan ook alles mee gezegd. Voor haar hoeft het allemaal niet meer.
Er kwamen 200 mensen om bij de explosie. Er zouden nog duizenden mensen zijn gestorven aan de gevolgen van de stralingen. Het juiste aantal is echter onbekend.En dan spreken we nog niet over de vele kinderen die er de afgelopen twintig jaar zijn geboren met afwijkingen. Pas op 15 december 2000 werd de centrale gesloten onder internationale druk.
Wat heb ik bijgeleerd?
Ik vond alle reportages super boeiend. En dat zeg ik niet omdat het zo hoort. Ik meen dat ook echt. De reportages schetsten een juist beeld van de problematiek. Geert Mak is niet voor niks in de prijzen gevallen met zijn reportages. De eenmaking van Europa en de problemen die er aan vooraf zijn gegaan zijn geen gemakkelijke materie. Soms misschien ook een beetje saai. Daar was niks van te merken in de reportages.
De ramp in Tjsernobyl betekende het einde voor de Sovjet-Unie. Ook Mussolini en Ceausescu hebben onbewust hun bijdrage geleverd aan het huidige Europa.
De reportages hebben mijn kennis verruimd.
Bronnen:
http://www.hln.be/hln/nl/948/Kunst-Literatuur/article/detail/803241/2009/03/31/Geert-Mak-wordt-chevalier.dhtml
http://weblogs.vpro.nl/ineuropa/
Encarta Encyclopedie
http://www.greatmodels.com/~smartcart/cgi/display.cgi?item_num=ORY0102
http://grandquebec.com/la-guerre-et-le-quebec/execution-mussolini/
http://www.emersonkent.com/history_notes/benito_mussolini.htm
http://www.comicvine.com/benito-mussolini/29-9672/all-images/108-234036/hilter4/105-1376198/
www.ineuropa.nl
http://www.hulp-roemenie.nl/
http://nl.wikipedia.org/wiki/Nicolae_Ceau%C8%99escu
http://salonvansisyphus.wordpress.com/2011/03/17/verjaardag-tsjernobyl-25-jaar-geen-paniek/
http://www.encyclo.nl/begrip/stalinisme
Reportage 1:Predappio - Italië
Reportage 2: Roemenië - 1989
Reportage 3: Tsjernobyl
Graag wil ik meer te weten komen over het fascisme en Mussolini, over de communistische leider van Roemenië Nicolae Ceaușescu en over de kernramp in Tsjernobyl. Alle drie de reportages hadden hun aandeel in het nieuwe Europa. Ik wil er dan ook achter komen op welke manier.
Samenvatting: reportage 1
Predappio
De reportage begint in het stadje Predappio. De geboortestad van de fascistische leider Benito Musslini. Deze stad is nog steeds doordrenkt door de aanwezigheid van de ‘Duce’ van weleer. Bij het binnenrijden van de stad valt meteen op hoeveel souvenirwinkels er zijn. Op zich niet zo verwonderlijk ware het dat het geen gewone souvenirwinkels zijn. Overal zie je hakenkruizen, Keltische kruizen enz. Alles wat terug doet denken aan de tijd van het fascisme vind je er terug. 
In één van deze winkels werkt Alessia, een kind van communistische ouders, maar na een lang gesprek met zijn grootvader werd hij een overtuigd fascist. Sindsdien noemen zijn vrienden hem de ‘kleine adelaar’. Hij laat een helm zien, een camouflagehelm die nog dateert uit de laatste periode. Het teken van Decima Mas is er met de hand op geschilderd. Dit is het embleem van de eerste fascisten. Er staat een doodskop op afgeschilderd. Volgens Alessia kan deze helm nog tussen de 1000,00 en 1600,00 euro opbrengen.
In de jaren twintig had Mussolini als doel om het ‘boerendorp’ Predappio om te bouwen tot een idealistisch fascistisch stadje. Dat plan is echter mislukt want het merendeel van de bevolking is links. De huidige generatie politici zijn niet echt opgezet met het toerisme rond Mussolini in de stad. Volgens hen gaat het te ver. Maar tot nu toe kunnen ze er niets aan doen. Het stadje stemt dat wel uiterst links toch zijn ze grotendeels afhankelijk van inkomsten van het erfgoed van Mussolini. 
Wie was Mussolini nu eigenlijk? Mussolini was een Italiaans onderwijzer, journalist en van 1922 tot 1945 fascistisch dictator van Italië. Mussolini besloot de macht in Italië op een gewelddadige manier te grijpen. Daarom organiseerde hij de legendarische Mars naar Rome: op 28 oktober 1922 liep Mussolini met de Fasci di Combattimento naar Rome toe. Toen hij daar was aangekomen, eiste hij dat hij de macht zou krijgen. De koning, Victor-Emanuel III, was bang dat er een oorlog zou komen en benoemde Mussolini tot regeringsleider. Mussolini richtte een fascistische partij op. Mussolini regeerde zijn land met harde hand. Daarvoor schuwde hij geen terreur en geweld. De oppositie werd monddood gemaakt.
Wie waren nu eigenlijk zijn aanhangers? Het bestond uit een uiterst gevarieerd gezelschap. Je had gefrustreerde oud-officieren, verontwaardigde industriëlen, maar ook bange en boze burgers. Het belangrijkste aspect van zijn achterban was de factor achterstand. Italië hinkte overal achterop, in de oorlog, in de kolonies en in de industrie.
Mussolini was een pionier op gebied van propaganda. Enkele belangrijke volgers van zijn tactiek waren Mao Zedong (Chinees leider van China) en onder meer Saddan Hoessein. Hij liet zich heel vaak filmen. Zo zien we in de reportage een beeldfragment van Mussolini terwijl hij zwom in de zee. In die tijd konden de meeste Italianen niet zwemmen. Ze keken dus heel erg op naar hun sportieve leider. Op deze manier schetste hij een beeld van gezondheid, kracht, jeugd en buitenlucht.
Ook de mensen die onder zijn regime werkten en carrière wilden maken waren verplicht om een examen atletiek afleggen.
Souvenirs
Er is werkelijk alles te koop in het stadje wat in de rest van de wereld vervloekt en verbannen is. Symbolen die fascisme verheerlijken zijn eigenlijk verboden in Italië. Maar als je het als souvenir verkoopt mag het wel. Er is dus een achterpoortje. Daar maken de winkeliers dankbaar gebruik van.
Fascisme
Een ander woord voor fascisme is “bende”. Aan het einde van de 19de eeuw waren er een heleboel opstandige boeren. Mussolini bouwde op deze bende voort en zo ontstond een eerste groep fascisten. Ze waren allemaal zwart gekleed en droegen een doodskop als embleem. Gewoon praten deden ze niet, ze schreeuwden altijd.
Er wonen in het stadje nog een heleboel aanhangers van het regime van Mussolini. Zo heeft Domenico Morosino, die zichzelf Mussolinist noemt, de villa gekocht van de overleden zoon van Mussolini. Elke avond eet hij in deze keuken. In plastieken borden zoals de vrouw van Mussolini het ook deed. Zo hadden ze minder afwas.
Mussolini lijkt nog steeds niet vergeten. 7500 personen komen per jaar naar het geboortedorp en zijn graf. Een deel van de oudere generatie vinden dat hij veel heeft gedaan voor het land. Nu zou bv. de gezondheidszorg één grote chaos zijn in Italië. Een kleine minderheid blijft dus aanhanger van zijn regime.
Mussolini en Hitler
Mussolini moest afhankelijk niks hebben van Hitler. Hitler daarentegen verafgoodde Mussolini. Hij kopieerde Mussolini stijls dan ook volledig. Toen Mussolini’s plan mislukte om van de Middellandse Zee een Italiaanse zee te maken, net als in de Romeinse tijd, was hij genoodzaakt om samen met Hitler te gaan samenwerken. Ze werden bondgenoten en Italië hielp Duitsland mee in de Tweede wereldoorlog.
De Italianen waren niet goed voorbereid op deze oorlog en ze leden veel nederlagen. Abessinië raakten zij al snel kwijt. Ook moesten de Italianen hulp vragen aan de Duitsers, omdat de Engelsen in Noord-Afrika te sterk waren. In 1943 landden de geallieerde legers in Italië. Sommige fascisten kwamen toen in opstand tegen Mussolini en namen hem gevangen. Mussolini kon nog bevrijd worden door de Duitsers, maar hij werd uiteindelijk in 1945 doodgeschoten door verzetstrijders.
Graf, dood & nalatenschap
Sommigen zijn nog vol lof en blijven met weemoed terugdenken aan die tijd. Volgens hen was het fascisme geen revolutie maar een openbaring. Wie zal het zeggen.
Samenvatting: reportage 2
Het communisme was stilletjes aan het wegebben in Europa. Begin jaren 80 begonnen de gespannen verhoudingen tussen oost en west steeds meer te ontdooien. Maar in één land bleef de kou nog lang in de lucht hangen. In Roemenië, daar was halverwege de jaren 60 Nicolas Ceausescu aan de macht gekomen. Een boerendictator zonder enige scholing. Maar liefst 25 jaar is hij aan de macht geweest in Roemenië.
Op eerste Kerstdag 1989 werden de boerendictator Nicolae Ceausescu en zijn vrouw Elena na een klungelig proces, dat nog geen twee uur duurde, tegen de muur gezet en doodgeschoten. Het werd allemaal gefilmd en wereldwijd op tv uitgezonden. Met deze schokkende standrechtelijke executie rolde Roemenië totaal onvoorbereid het kapitalisme binnen.Hieronder ziet u het filmfragment van de executie. Het zijn wel schokkende beelden.
Op dit moment behoort Roemenië samen met Bulgarije tot één van de armste landen van Europa. De Euro is er nog niet ingevoerd, maar Roemenië is wel officieel lid van de Europese Unie.
Wie was nu eigenlijk deze communistische leider?
Nicolae Ceaușescu (Scornicești, 26 januari 1918 – Târgoviște, 25 december 1989) was een Roemeense communistische politicus. Hij was secretaris-generaal van de Roemeense Communistische Partij van 1965 tot 1989, en was zo de tweede en laatste communistische leider van het land. Hij was ook het staatshoofd van het land van 1967 tot 1989.
Zijn heerschappij in het eerste decennium werd gekenmerkt door een open beleid naar West-Europa en de Verenigde Staten, waardoor het afweek van de andere staten van het Warschaupact tijdens de Koude Oorlog. Hij hield een trend aan die voor het eerst werd gevestigd door zijn voorganger, Gheorghe Gheorghiu-Dej, die tactvol de Sovjet-Unie had overgehaald haar troepen terug te trekken uit Roemenië in 1958.De reportage
Geert Mak begint zijn reis in Roemenië aan een klein en eenvoudig graf. Het graf van Nicolas Ceausescu. Roemloos en wreed was zijn einde. Toch liggen er veel bloemen op zijn graf. Een vrouw die net bloemen aflegt getuigt: In die tijd hadden we allemaal een huis, er was geen werkloosheid, er was weinig criminaliteit. Nu is er nauwelijks werk in Roemenië vertelt ze. De helft van de Roemenen leeft onder het bestaansminimum.
Toch neemt dat niet weg dat hij er een stalinistisch regime op na hield. Hij verheerlijkte zichzelf constant, zijn regime was totalitair en er was veel terreur. Hij bouwde het ene project na het andere. Huizen die niet in zijn plannen paste werden stante pede gesloopt.
Onder zijn bewind werd er ook een wet ingevoerd dat abortus verboden werd. Min. vier kinderen was verplicht. Voorbehoedsmiddelen mochten niet gebruikt worden. Duizenden vrouwen stierven na een illegale abortus.
Het communisme begon te wankelen in 1989. In enkele dagen tijd veranderde alles. Eerst kwam er de publieke afwijzing tijdens één van zijn redevoeringen. De verbijstering was af te lezen van zijn gezicht. Zijn laatste dagen waren geteld en hij moest vluchten. Hij werd overgebracht naar een kazerne. Het leger koos uiteindelijk de kant van het volk. Een dissidente dichter werd plots naar voor geschoven als de nieuwe leider. Het was echter een revolutie zonder echte leiders.
Op 25 december werd er een knullig proces opgesteld. In amper twee uur tijd was het proces voltooid. Een soldaat van toen vertelt hoe het er aan toe ging. Hij moest Elena vastbinden. Ze riep en tierde tegen hem. Nu is hij een succesvol zakenman. Hij is er van overtuigd dat het nu beter gaat met Roemenië. De meningen zijn hier echter over verdeeld. Veel Roemenen verdienen tegenwoordig minder dan 150 euro per maand en verlangen terug naar de goeie oude tijd van Ceausescu. Het lijkt alsof ze voor het gemak de onderdrukking en voedselschaarste uit die tijd vergeten zijn.Samenvatting: reportage 3
Inleiding
Ik herinner me nog heel goed vrijdag twee mei 1986. Ik was toen 8 jaar. Zoals elke weekdag ging ik naar school. Maar die dag was er veel paniek. Het was mooi weer en windstil. De kernramp in Tsjernobyl was enkele dagen geleden gebeurd. De radioactieve wolk kwam onze richting uit. We mochten niet buiten spelen die dag. Achteraf bleek dat onze weerman van destijds 'Amand Pien' de radioactieve wolk had verbloemd. Hij beweerde dat er geen gevaar was voor ons land. Achteraf bleek dit niet de kloppen. Onder druk van bovenaf mocht hij geen paniek veroorzaken. Dit zorgde voor een nationale rel in België.
Wat gebeurde er nu juist op 26 april 1986?
Op 26 april 1986 zou reactor 4 van het kerncentralencomplex in Tsjernobyl worden nagezien en getest. Dat liep uit de hand, de reactor ontplofte. Direct kwamen 31 mensen om en een grote hoeveelheid gevaarlijke radioactiviteit kwam vrij.
Grote radioactieve wolken trokken over heel Europa. De autoriteiten probeerden de ramp dagenlang voor de buitenwereld en de eigen bevolking verborgen te houden. Het duurde zestig uur eer er een nieuwsbericht werd verspreid.
De ramp van Tjsernobyl was het ergste nucleaire ongeval uit de geschiedenis. De uitwerking was qua zwaarte vergelijkbaar met de atoombommen op Hiroshima. Geert Mak ging in deze reportage kijken hoe het nu gesteld is met Tsjernobyl. Reisbureaus leggen dagreizen in naar de centrale en de verlaten spookstad Prypiat. Volgens hen is de natuur er overweldigend. Al twintig jaar kon de natuur er ongestuurd zijn gangetje gaan.
Igor Kostin was de eerste fotograaf die de verwoeste centrale fotografeerde. Hij is ook een van de weinige journalisten van toen die de dodelijke dosis radioactieve straling heeft overleefd.
Gevolgen
Vasili, de man van Ludmila Litvinjenko, was een van de brandweermannen die direct na de ramp de brand probeerde te blussen. 17 dagen later overleed hij in een ziekenhuis in Moskou. Hij werd blootgesteld aan 1500 röntgen. Zonder enige bescherming hielp hij dagenlang blushen in de centrale. Zijn lichaam viel letterlijk uit elkaar. Zijn vrouw Ludmila was zwanger toen, de baby heeft het niet overleefd.
Vijf dagen na de ramp lieten de autoriteiten de grote 1 mei viering in Kiev gewoon door gaan. Als bewijs dat er geen paniek was. Niemand wist dat de wind de dag ervoor gedraaid was. Alle feestvierders kregen de hoogste stralingsdosis in Kiev over zich tot dan toe.
Vroeger leefden er 15000 mensen in de stad. Nu nog welgeteld 3500. Alleen technisch personeel en er mag niemand aanwezig zijn die er niets te zoeken heeft. Het is ook verboden terrein voor mensen onder de achttien jaar. De regels zijn duidelijk. Twee weken op en twee weken terug. Dit alles om de straling zo miniem mogelijk te houden.
Rondom Tsjernobyl is een gebied met een straal van 30 km rondom de centrale tot verboden zone verklaard. Voor honderd, duizend of misschien wel 20.000 jaar - niemand weet hoe lang. Een aantal van de oude bewoners is inmiddels illegaal naar hun boerderijtjes teruggekeerd. Zo getuigt een oud vrouwtje die een aantal jaar geleden is teruggekeerd. Haar twee zonen zijn gestorven twee jaar na de ontploffing. Ze leeft nog maar daar is dan ook alles mee gezegd. Voor haar hoeft het allemaal niet meer.
Er kwamen 200 mensen om bij de explosie. Er zouden nog duizenden mensen zijn gestorven aan de gevolgen van de stralingen. Het juiste aantal is echter onbekend.En dan spreken we nog niet over de vele kinderen die er de afgelopen twintig jaar zijn geboren met afwijkingen. Pas op 15 december 2000 werd de centrale gesloten onder internationale druk.Wat heb ik bijgeleerd?
Ik vond alle reportages super boeiend. En dat zeg ik niet omdat het zo hoort. Ik meen dat ook echt. De reportages schetsten een juist beeld van de problematiek. Geert Mak is niet voor niks in de prijzen gevallen met zijn reportages. De eenmaking van Europa en de problemen die er aan vooraf zijn gegaan zijn geen gemakkelijke materie. Soms misschien ook een beetje saai. Daar was niks van te merken in de reportages.
De ramp in Tjsernobyl betekende het einde voor de Sovjet-Unie. Ook Mussolini en Ceausescu hebben onbewust hun bijdrage geleverd aan het huidige Europa.
De reportages hebben mijn kennis verruimd.
http://www.hln.be/hln/nl/948/Kunst-Literatuur/article/detail/803241/2009/03/31/Geert-Mak-wordt-chevalier.dhtml
http://weblogs.vpro.nl/ineuropa/
Encarta Encyclopedie
http://www.greatmodels.com/~smartcart/cgi/display.cgi?item_num=ORY0102
http://grandquebec.com/la-guerre-et-le-quebec/execution-mussolini/
http://www.emersonkent.com/history_notes/benito_mussolini.htm
http://www.comicvine.com/benito-mussolini/29-9672/all-images/108-234036/hilter4/105-1376198/
www.ineuropa.nl
http://www.hulp-roemenie.nl/
http://nl.wikipedia.org/wiki/Nicolae_Ceau%C8%99escu
http://nl.wikipedia.org/wiki/Kernramp_van_Tsjernobyl
http://www.demorgen.be/dm/nl/2907/Magazine/article/detail/1163479/2010/09/29/Ramptoeristen-overspoelen-Tsjernobyl.dhtmlhttp://www.gksr.nl/tfc/?page=om-oekrainehttp://salonvansisyphus.wordpress.com/2011/03/17/verjaardag-tsjernobyl-25-jaar-geen-paniek/
http://www.encyclo.nl/begrip/stalinisme
Geen opmerkingen:
Een reactie posten