zondag 2 oktober 2011

Week 5: Museumbezoek: Memling in Sint-Jan-Hospitaalmuseum




Focusvraag: Vroeger werd geneeskunde gelinkt aan geloof nu is geneeskunde pure wetenschap. Klopt deze stelling?


Inleiding

Met kleine oogjes stappen we vroeg in de ochtend op de trein richting Antwerpen om nog vlug over te stappen in Berchem op de trein richting Brugge. Klokslag 10u arriveren we in het station van Brugge. Nog even de nodige vraagjes stellen aan het infoloket en daarna vlug rennen naar de juiste bus die ons zal afleveren aan de Sint-Salvatorskerk, volgens de loketbediende zo’n 5 minuutjes stappen tot het Hospitaalmuseum in de Mariastraat.

De mannelijke loketbediende had er blijkbaar geen rekening meegehouden dat bus 3 ons pal voor de deur van de Zara, Vera Moda en nog vele andere verleidelijke winkels dropte. De aangekondigde 5 minuten werden al snel een uur.

Iets na elf uur stonden we, gewapend met een zakje chocolaatjes uit één van de vele authentieke chocolatiers, voor de ingangspoort van het Memlingmuseum waar momenteel de tentoonstelling “Van chirurgijns tot pestheiligen” plaatsvindt.

Brugge


Brugge, ook wel het Venetië van het noorden genoemd, is door zijn goed bewaard middeleeuws stadscentrum als het ware één groot openbaar museum. Het historische centrum is dan ook opgenomen op de werelderfgoedlijst van de UNESCO. (De Werelderfgoedlijst is een lijst met Werelderfgoed samengesteld door de Commissie voor het Werelderfgoed van UNESCO op voordracht van de aangesloten landen.)



Dit historische karakter weerspiegelt zich natuurlijk ook in het grote aantal musea in de stad.


HOE ZIET DE STAD ERUIT?

Brugge is een bijzondere stad. Als je door Brugge loopt, lijkt het net of je in de middeleeuwen bent. Er staan namelijk nog veel oude gebouwen, zoals kerken, burchten en huizen. Er staan mooie grote huizen van rijke kooplieden, maar ook kleine huizen van hardwerkende ambachtslieden. Brugge heeft veel kronkelige straatjes en er lopen een aantal oude kanalen door de stad, met bruggen en kades.

Die kanalen werden vroeger voor de handel gebruikt. Er zijn ook nog delen van de vesting en middeleeuwse stadspoorten: vier van de zeven stadspoorten zijn bewaard gebleven. Een bekende en oude plek in Brugge is het Minnewater. Dat is een ingedamd meer, dat vroeger werd gebruikt voor de handel. Later werd het vast een plek voor verliefde paartjes: ‘minne’ is een oud woord voor liefde.

WAT IS ER NOG MEER TE ZIEN EN TE DOEN?

In Brugge is veel te zien. Je kunt ook musea bezoeken. Zo kun je in het Museum voor Volkskunde nog meer in de stemming komen van de middeleeuwen. Je kunt er oude werkplaatsen bezoeken zoals een schoenmakerij, een hoedenmakerij en een suikerbakkerij. Ook is er een oud schoolklasje en een herberg. Die zijn zo goed mogelijk nagebouwd. Brugge heeft een hoge toren, die de Belforttoren heet. Als je de 366 treden beklimt, kom je langs een schatkamer, het indrukwekkende uurwerk van de klok en een beiaard met 47 klokken. Vanaf de toren heb je een uitzicht over de stad en de omgeving. In het museum voor archeologie zijn voorwerpen uit de vroegste geschiedenis van Brugge te bewonderen.




Het Memlingmuseum


Het Oud Sint-Janshospitaal is een gebouwencomplex in het centrum van Brugge. Het middeleeuwse ziekenhuis doet nu dienst als museum ("Memling in Sint-Jan"); het gebouw dat in de 19de eeuw als ziekenhuis fungeerde, wordt onder meer gebruikt voor beurzen, evenementen, congressen e.d..

Het middeleeuwse Sint-Janshospitaal was ooit de grootste stedelijke instelling voor zieken, armen en behoeftigen. De broeders en zusters die er werkten, lieten heel wat verhalen, gebruiksvoorwerpen en kunstwerken na. Deze zijn nog steeds bewaard op dezelfde plek. Meubilair, schilderijen, beeldhouwwerk en allerlei toegepaste kunsten zijn tentoongesteld in een gebouw dat op een geschiedenis van 800 jaar kan terugblikken. Een apotheek met kruidentuinen en naslagwerken over geneeskunde maken de collectie af.



In de hospitaalkapel van het middeleeuwse Sint-Janshospitaal gaat alle aandacht naar de schilderkunst van Hans Memling.

Deze schilder uit de 15de eeuw maakte zijn belangrijkste meesterwerken, zoals het beroemde Ursulaschrijn, voor het Sint-Janshospitaal.

Maar wie was Hans Memling nu eigenlijk?




Hans Memling
ca. 1433 - 1494

Duits-Vlaams kunstschilder, geboren in Seligenstadt (Hessen), overleden in Brugge. Hij is ook wel bekend onder de namen Jan van Mimmelynghe, Johannes Memmelinc of Memlinc.

Memlings geboortedatum is niet bekend, zeker is alleen dat het uiterlijk in 1440 was. Hij was aanvankelijk in de leer bij een Keulse meester; op grond van stijlovereenkomsten wordt verondersteld dat dat Stefan Lochner is geweest. Vervolgens, tussen ongeveer 1455 en 1460, zou Memling in Brussel in de leer zijn geweest bij Rogier van der Weyden. Ook hier ontbreken officiële documenten en gaat men vooral af op stijlovereenkomsten. Wel schreef de vooraanstaande 16e-eeuwse kunstenaarsbiograaf Vasari dat Memling een leerling was van Van der Weyden.

Vanaf 1465 (Van der Weyden overleed in 1464) woonde Memling met zekerheid in Brugge. In dat jaar werd hij namelijk ingeschreven in de Poortersboeken van de stad. Hij dreef er een succesvol atelier en werd een van de rijkste burgers van de stad. Ergens in de jaren 1470 trouwde hij met Tanne de Valkenaere († 1486), met wie hij drie kinderen kreeg. Ze woonden in een pand dat groot genoeg was om ook onderdak te bieden aan enkele leerlingen.

Zijn eerste belangrijke opdracht kreeg Memling van de vertegenwoordiger van de Florentijnse De' Medici-familie in Brugge, Angelo Tani. Dit Laatste Oordeel (1467-71) zou uiteindelijk in Polen belanden. Memling kreeg vooral opdrachten van religieuze instellingen, waaronder het Sint-Janshospitaal, en van de gegoede burgerij. Vooral Italianen waren gecharmeerd van zijn portretten, waarvan hij er dan ook veel vervaardigde.

Net als Van der Weyden plaatste Memling zijn portretten vaak tegen een landschap als achtergrond. Ook gebruikte hij doorkijkjes door architectonische elementen als ramen en poorten om diepte te scheppen. In veel van zijn religieuze werken plaatste hij de figuren in een driehoek, een andere manier om perspectief toe te passen.

Memling wordt gerekend tot de Vlaamse primitieven, de vernieuwende stijlbeweging van Jan van Eyck, Rogier van der Weyden en Hugo van der Goes. Omdat zijn werk veel op het hunne lijkt, wordt hij door hedendaagse kenners vaak afgedaan als weinig origineel.

In de jaren 1480 verliest Brugge de belangrijke handelspositie, en loopt het aantal opdrachten voor schilders als Memling terug. Bij zijn dood in 1494 is hij weliswaar een beroemd en gevierd kunstenaar, maar niet rijk genoeg om een plek in de Sint-Gilleskerk te kunnen betalen. Memlings stoffelijk overschot moest het stellen met een plek op het kerkhof, maar zijn kunstwerken hangen tegenwoordig in vooraanstaande musea

Bron: Encarta
Tentoonstelling

De geneeskunde evolueert sneller dan ooit tevoren, maar eeuwen geleden was het anders. Dokters en chirurgijnen, zusters en apothekers probeerden krampachtig en met beperkte middelen hun medemens een beter leven te geven, te genezen of in het ergste geval een zachte, pijnloze dood te laten sterven. De wereld van chirurgijnen, medici, barbiers en kwakzalvers, de wrede dood ten gevolge van de pest en ook de toenmalige devotie worden levendig verbeeld op de zolders en in de voormalige ziekenzalen van het middeleeuwse Sint-Janshospitaal.

Filips Bernaerts, Het bestuur van het gilde der geneesheren te Brugge, Brugge, 1677

De cultuurhistorische tentoonstelling brengt het verhaal van twee eeuwen zieken- en zielenzorg in de stad Brugge. De expositie omspant een periode van tweehonderd jaar die wordt gekenmerkt door vernieuwing én stagnatie. In de religieuze wereld ontwikkelt zich een dualiteit behoud – vernieuwing die zich ook in de religieuze kunst weerspiegelt. In de ontwikkeling van de medische wetenschappen bemerkt men een gelijkaardige tweespalt. Deze scharnierperiode in de Europese medische geschiedenis, wordt als rode draad van het tentoonstellingsverhaal genomen en op de Brugse situatie geënt.



Anoniem, De anatomische les, Brugge, 1679


Een thematische presentatie van objecten uit de collecties Musea Brugge en externe bruiklenen (culturele instellingen, kerken, privéverzamelingen en musea op lokaal en (inter)nationaal niveau) toont de religieuze en geneeskundige mentaliteitsverandering die zich vanaf de 16de eeuw op Europees vlak manifesteert. De 16de eeuw is een periode van onrust op maatschappelijk vlak en raakt de gevoelige snaar van de religie in Europa. In het humanistische denkpatroon komt de mens in het middelpunt van de belangstelling. Dit weerspiegelt zich ook in het medische denken (onder meer de kennis van de anatomie wordt hierdoor bevorderd). Brugge blijft in de vroegmoderne tijd een intellectueel centrum, beïnvloed door het humanisme.

Toch blijft het zoeken naar de juiste diagnose en behandeling aanleunen bij de medische praktijk van de vorige eeuwen. Aderlaten, purgeren en klisteren, behandelen met kruiden en het vereren van heiligen blijven de hoekstenen van de medische zorg.


Wie zijn de medische actoren? Hoe gaan barbieren, medici, chirurgen, kwakzalvers, vroedvrouwen en apothekers te werk? Wat is de rol van de religieuze wereld? Welke plaats neemt het Sint-Janshospitaal in in de zieken- en zielenzorg te Brugge? De tentoonstelling met bijzonder erfgoed diept deze boeiende aspecten van de Brugse geschiedenis uit.





Bron: persmap

Samenvatting bezoek museum



De tentoonstelling vond plaats in de historische zolders van het Memlingmuseum en bestond uit zeven items/hoeken: zorg; zorgactoren;diagnose;van gissen naar weten;therapie en chirurgie;ziekten.



Zorg:


In deze hoek wordt de hygiëne in Brugge besproken in het tijdperk van de 15 en 16de eeuw. Het stadsbestuur speelt hierin een belangrijke rol. Ze informeren de bevolking, isoleren zieken, potentiële ziekteverspreiders worden geëlimineerd en er worden bijkomende hygiënische voorzorgen genomen. 


De aanwezigheid van een uitgebreid moerbuizensysteem garandeert de nodige watervoorziening in de stad.  Toiletten en beerputten worden regelmatig gereinigd. Ook de vismarkt wordt wekelijks gespoeld met water om besmetting en stank te weren. Je merkt dus goed dat ze in die tijd ook al bezig waren met hygiëne.


In Brugge werden de eerste gasthuizen of ook wel godshuizen genoemd, opgericht in de 12de eeuw door de rijkere burgers en de stedelijke overheid. In eerste instantie was dit bedoeld voor het eigen armere volk. Het is dus armoede die de mens naar het hospitaal drijft. Pas later gaat men echt zieken opnemen. 


In die tijd was er echter ook al sprake van thuiszorg. De gegoede stedelingen laten door de dokter thuis een diagnose stellen. Thuis worden ze dan ook behandeld door een chirurgijn of een barbier. Een bevalling gebeurt thuis met een door de stad erkende en beëdigde vroedvrouw. 


Zorgactoren


Sedert de middeleeuwen is de ziekenzorg in handen van een geslaagde groep actoren. Een actor is iemand die een handeling verricht. De medicus prijkt bovenaan op de lijst van de voornaamste medische spelers. De status en financiële inkomsten liggen aanzienlijk hoger dan deze van de zogenaamde manuele actoren. Zij nemen de ziekenzorg letterlijk ter hand. Tot deze groep behoren  de chirurgijns, de barbiers en de vroedvrouwen. Deze personen zijn allemaal praktisch geschoold. Ook in deze groep wordt een onderscheid gemaakt. De chirurg laat het kleinste werk, zoals de aderlating, over aan de barbier. Aderlaten is het onttrekken van bloed uit een ader. De veronderstelling daarbij is dat dit een middel is om een ziekte of kwaal te verhelpen.


De barbiers of baardmakers komen, als een natuurlijke verlenging van het scheren, in het domein van de heelkunde terecht. Door de vele wonden en abcessen en het feit dat ze over een scalpel beschikten om te aderlaten, kwamen ze beroepshalve met deze aandoeningen en behandelingen in contact.


In tegenstelling tot medici en dokters studeerden chirurgijnen niet aan de universiteit. Het zijn als het ware niet-academische opgeleide vaklui in de geneeskunde. In die tijd beschikten de chirurgijns nog niet over operatiezalen. Burgers worden thuis geopereerd of in de ziekenzaal van het St.-Janshospitaal.


De medicus is de intellectueel, de theoreticus. Hij heeft een universitaire opleiding genoten. De medicus werkt hoofdzakelijk privé, maar hij staat ook in dienst van de stad. Bij het uitbreken van een epidemie brengt hij advies uit en oefent hij controle uit op de verschillende soorten gezondsheidswerkers.


Sedert de middeleeuwen worden de bevallingen uitsluitend aan vrouwen toevertrouwd. Sommige vrouwen ontwikkelen een handigheid die bijzonder werd geapprecieerd. Met noemt ze vroede vrouwen.
Vroed betekent wijs, ervaren. Deftige families vonden het een eer dat een vroedvrouw tot de familiekring behoorde. 
De vroedvrouw werd bijgestaan door de achterware, een vrouw uit de buurt, die tijdens de rustperiode na de bevalling de moeder helpt bij het verzorgen van de baby en in het huishouden.




Buiten de stad kwamen er echter weinig of geen van de boven vernoemde actoren aan te pas. Zij moesten het vooral hebben van niet-opgeleide kwakzalvers. Zij pronkten met valse titels. Ze schuimen de markten af waar zij wonderpillen en -zalven verkochten. Ze trokken ook tanden en deden soms spectaculaire ingrepen waarvoor ze helemaal niet bevoegd waren. Zoals bv. het verwijderen van blaasstenen. Zij reisden van stad tot stad, van jaarmarkt tot feestmarkt. In de 16de en 17de eeuw stootten deze kwakzalvers tegen veel verzet.




















Diagnose:



De kennis van anatomie gaat dankzij Andreas Versalius met forse schreden vooruit. Andreas Versalius was een Vlaamse arts en één van de grondleggers van de anatomie.


In die tijd stelt de chirurgijn diagnoses aan de hand van het bekijken en betasten van het lichaam. 
Het is vooral de universitair geschoolde medicus die zich waagt aan diagnoses. De middelen van de medicus om een diagnose te stellen zijn echter bijzonder schaars. Het gaat om de drie traditionele wijzen die reeds sedert Hippocrates in gebruik zijn. Hippocrates was een Griekse arts en wordt gezien als de grondlegger van de Westerse geneeskunde. Hij baseerde zich louter op zintuiglijke waarnemingen. De lichaamstemperatuur, de kenmerken van de pols  en de urine van de patiënt.



Rechts ziet u een tekening van hoe het er aan toe ging in de deze tijd. Het onderzoek was dus vooral een ondervraging door de arts. Hoe zag de patiënt eruit? Vertoont hij/zij letsels of huiduitslag? Voelt de huid warm of koud aan? Enz.




Links ziet u een voorbeeld van een uroscopie. Hier werd de urine in gedaan. Met gebruik van een kleurenschaal kon men diagnoses stellen. Hier werd de term "piskijken" ook wel voor gebruikt.








Sinds de oudheid speelt de astrologie een grote rol bij de diagnose en bij de behandeling van een ziekte. Volgens de astrologie heerst elke planeet en elk teken van de dierenriem over een lichaamsdeel. De zodiakman beeldt dit gegeven uit. De mens wordt in twaalf segmenten onderverdeeld. Astrologische gegevens geven het tijdstip aan waarop medische behandelingen, zoals aderlatingen of het zetten van lavementen, mogen worden uitgevoerd.






Van gissen naar weten


Pas tegen het einde van de 15de eeuw mochten er in beperkte mate dissecties of lijkschouwingen gebeuren.  Tot dan werd dit beschouwd als hekserij en kwam je terecht op de brandstapel. Nu gingen ze dus zoeken naar rationele verklaringen tussen de verschillen tussen de anatomische beschrijving van de oude meesters en wat men in werkelijkheid vaststelt. Hieruit blijkt dat er een heleboel elementen niet kloppen. Anatomie of ontleedkunde is de beschrijving van de binnenkant van het menselijk lichaam.


Men stapt ook af van de astrologie en de uroscopie. Verschillende medici gaan zich verdiepen in de medische toepassing van planten en mineralen. Heel wat kruiden die in de keuken worden gebruikt, hebben geneeskundige eigenschappen. Zo wordt tijm gebruikt bij een vastzittende hoest, heeft basilicum een ontsmettende werking en is rozemarijn goed tegen spierpijnen.


Tot op vandaag worden afgeleiden van kruiden verwerkt in medicijnen. Aspirine bijvoorbeeld bevat bestanddelen van wilgen of Salycyn. 




Therapie en chirurgie


Tot in de 16de eeuw blijft de humorenleer van Hippocrates de geneeskundige behandelingen beïnvloeden. Zijn stelling was gebaseerd op de sappenleer. In het lichaam bevinden zich vier soorten sappen: bloed, slijm, gele en zwarte gal. indien deze sappen in goede verhouding met elkaar stonden, was men gezond, waren de sappen uit hun evenwicht of was er één bedorven, dan wees dat op een ziekte. De arts moest er dan achter zien te komen bij welk sap of welke sappen er problemen waren, en die door middel van voeding of kruiden oplossen.


De chirurgijnen hechten minder belang aan de humorenleer dan de medici. De talrijke oorlogen bieden hen de kans om medische en chirurgische ingrepen te optimaliseren. Zo verzorgen ze onder meer wonden door kogels, amputaties, breuken enz. Operaties van inwendige organen worden nog steeds vermeden. Algemene verdoving en pijnstillers bestonden nog niet. 


De algemene medische therapie bestond uit het latene (bloedlaten), het purgeren (stoelgang bevorderen) en het klisteren (darmspoeling) en het baden. 




Ziekten


De tentoonstelling toont hoe de Stad Brugge en de bevolking, inclusief dokters, chirurgijns, 
de Kerk, omgaan met pest en lepra, geslachstziekten en geestesziekten.


De pest is geen nieuw verschijnsel maar toch ligt de frequentie van opstoten bijzonder hoog in Brugge. De dokters weten van het bestaan van bacteriën niets af. Zij zijn van oordeel dat de pest wordt veroorzaakt door een pestgif, ontstaan op plaatsen van verrotting. De meest bizarre remedies worden aanbevolen. De pest wordt beschouwd als een straf van God. Mensen zoeken heil en genezing in devotie. Godsdienst biedt een toevluchtsoord. In 1669 flakkert deze dodelijke ziekte voor de laatste maal op. 


In tegenstelling tot de pest, is lepra of melaatsheid een chronische ziekte die door misvormingen, open wonden en verlammingen gekenmerkt wordt. Ze worden buiten de stad geïsoleerd. Zij mogen bedelen. In de eerste helft van de 17de eeuw verdwijnt lepra uit het straatbeeld.


Geslachtsziekten waren in die tijd schering en inslag. Gonorroea of druiper was een bekende geslachtsziekte. Maar ook syfilis kwam de kop op steken. Mensen die besmet waren moesten de stad verlaten.  Er werden behandelingen uitgevoerd met pokhout. Het afkooksel van dit tropisch hout werd gebruikt als geneesmiddel in die tijd.


Tijdens de middeleeuwen werden geestesziekten als ongeneeslijk beschouwd. Krankzinnigheid zou een straf zijn van God. Genezing was enkel mogelijk als God je hielp.


Conclusie

De tentoonstelling was niet zo toegankelijk. Het was heel technisch. De geneeskunde in het verleden stond centraal. Als je in deze wereld niet thuis bent is het een moeilijke materie. Het is eerder een aanvulling voor personen die al voldoende voorkennis hebben op vlak van geschiedenis en geneeskunde. Aangezien ik niet thuis ben in deze wereld was het voor mij zeker niet eenvoudig om dit museumbezoek om te toveren in een blog. Maar dat noemen ze zeker je 'cultuur plamuren'?


In het begin van de vorige eeuw werd ziekte gezien als een straf van god of moest er gebeden worden voor genezing. Een ziekte werd dus altijd gekoppeld aan het al dan niet geloven.


De kerk hield een wetenschappelijke benadering altijd tegen. Tot dat Hippocrates kwam met zijn sappenleer.  De kerk was ervan overtuigd dat dit niet kon ontdekt zijn door een mens maar wel door God. Het pad voor de wetenschappelijke benadering was dus geëffend.


Sinds dat de kerk zich eigenlijk niet meer moeit is de geneeskundige gelanceerd in de vorm zoals wij hem nu kennen. De stelling klopt dus.
















Bronnen:

http://foto.brugge.be/events_brugge/tentoonstellingen.html
persmap


Week 4: Lezing: Annemie Struyf



Inleiding

Toen wij in het begin van het schooljaar de suggestielijst te zien kregen van de cultuuractiviteiten was er één ding zeker. Ik zou en moest naar Annemie Struyf gaan. Groot was mijn verdriet dan ook toen ik te horen kreeg dat onze volleybalmatch verzet was naar 17 oktober. Ai ai dacht ik toen. Want sporten is naast mijn gezinnetje en mijn school ook een passie van mij.

Helaas keuzes moeten gemaakt worden en ik heb geen spijt van mijn beslissing. Zo gezegd zo gedaan. Maandag jongstleden was het zover. Met een aantal medestudenten trokken we naar C-mine in Genk om naar de lezing te gaan van Annemie Struyf met het fototoestel in de hand.

En wat een sympathieke dame. Zonder enig probleem ging ze met ons op de foto. Ze was ook heel geïnteresseerd in onze lerarenopleiding. Kon de avond nog stuk? Was dit een voorbode? 

En het werd een avond om van te smullen. Wat kan die dame begeesterend vertellen. Ongelofelijk. We spreken er nog over. Een voorbeeld voor ons allen als toekomstige leerkachten. Zo een enthousiaste spreekster met zoveel charisma.
 

Ik ga nu stoppen met Annemie op te hemelen want ik kan blijven doorgaan.
Kort ga ik schetsen wie Annemie Struyf is. (Als dat voor sommigen onder jullie nog nodig zou zijn).

En daarna ga ik overlopen hoe ze tewerk ging in haar lezing en vooral schrijven over de anekdotes die ze vertelde tijdens haar lezing.


Wie is Annemie Struyf?


Annemie Struyf (1961) is een Belgische journaliste en moeder van vijf kinderen. Ze is voornamelijk gekend als de ene helft van de meisjes van 40 uit De Laatste Show en van haar docusoap In Godsnaam. Annemie is ook schrijfster van boeken over wereldproblemen. Zo schreef zo o.a. Insjallah, straftijd en mij status is positief. Een bezige dame m.a.w.

In Godsnaam

In Godsnaam was een serie die werd uitgezonden op één in 2010.
In het programma zocht Annemie Struyf contact met verschillende wereldgodsdiensten.



Het programma ging over mensen die een radicale verandering in het leven namen. Struyf leefde steeds een paar weken mee met de mensen van een bepaald geloof. Dit leverde geweldig en vaak onthutsend beeldmateriaal op. Annemie Struyf behaalde met in Godsnaam topcijfers. Met de aflevering van het Christendom wist ze zelfs 1.337.286 kijkers te boeien.

Vooraleer Annemie haar ervaringen begon te vertellen over de reizen die ze heeft gemaakt, vertelt ze eerst hoe de reeks eigenlijk tot stand is gekomen.  Toen Annemie een jaar of twintig was leerde ze de 38-jarige Magdalena kennen. Ondanks het leeftijdsverschil tussen hen ontstaat er een innige vriendschap. Het is ook die vriendschap die leidt tot het maken van de serie ‘In Godsnaam’.


Magdalena is een spiritueel iemand. Ze zoekt steeds naar antwoorden op bepaalde vragen in het leven. Annemie die het oorspronkelijk niet zo heeft voor religie en al deze levensvragen stapt uiteindelijk toch mee in het bootje. Samen reizen ze ontzettend veel. Tijdens al deze reizen proberen ze antwoorden te zoeken op bepaalde vragen. Zeker geen gemakkelijke opgave vertelt Annemie. Want er zijn zoveel vragen die iedereen zich stelt in het leven. Waarom? Wie? Hoe? Niettemin werd hier de baken gelegd voor een toekomstig meesterwerkje van televisie. 


Nog niet zo lang geleden is Magdalena gestorven. Annemie heeft een prachtig boek geschreven over deze vriendschap nl. “Zij en ik”.  Als de rust is teruggekeerd ben ik zeker van plan om dit boek eens te gaan lezen. Gezien de drukte zal dit pas zijn in de zomer van 2012. 


Annemie vertelde  beklijvende verhalen tijdens de voorstelling. Een aantal godsdiensten heeft ze kort overlopen omdat er gewoonweg geen tijd voor was. Een enthousiaste spreekster zoals Annemie heeft meer tijd nodig als twee uur. Dat is wel duidelijk.  Ik ga niet alle godsdiensten bespreken. Dat heeft geen zin. Ik ga wel de godsdiensten bespreken waarvan ik vond dat er toch wel frappante gebeurtenissen uitkwamen. Ontluisterend en zelfs schokkend met momenten. 

Ik ga volgende godsdiensten bespreken:
Islam, Hindoeïsme en Christendom.


Hieronder vindt u nog een een kaart van de verschillende godsdiensten op wereldniveau.


Zoals jullie zien is in Europa en Amerika het Christendom nog altijd de belangrijkste godsdienst. In Afrika is de Islam goed vertegenwoordigd maar ook verschillende stamgodsdiensten.





















Islam
Zoals eerder ook al besproken in mijn blog  ‘Als sluiers vallen’ komt de Islam de laatste jaren niet positief in beeld. Zeker sinds de aanslagen van 11/09.  Zou Annemie hier verandering in brengen? We zullen zien...




Deze godsdienst is ontstaan in het Midden-Oosten. De mensen die in de islam geloven, noemen we moslims. De moslims worden ook wel islamieten of mohammedanen genoemd. 


MOHAMMED


De godsdienst islam is ontstaan in de 8ste eeuw n.C. in Saudie-Arabië. Daar leefde van 570 tot 632 n.C. een man die Mohammed heette. Hij is de belangrijkste profeet van de islam. Een profeet is iemand van wie mensen denken dat God hem heeft uitgekozen om een boodschap van God aan de mensen door te vertellen. 


Mohammed werd geboren in de stad Mekka. De moslims geloven dat hij zijn boodschap rond het jaar 610 van God te horen kreeg via de engel Gabriël. Mohammed begon kort daarop de boodschap van God aan de mensen te preken. Hij vertelde dat ze zich moesten onderwerpen aan één God, die de moslims Allah noemen. In de tijd van Mohammed geloofden de mensen in die gebieden namelijk nog in allerlei verschillende goden.



DE VIJF ZUILEN VAN DE ISLAM


Moslims hebben vijf belangrijke regels in hun geloof, die ze de vijf zuilen noemen: 


1. Moslims zien Allah als de enige God en Mohammed als zijn profeet. 
2. Vijf keer per dag moeten de moslims bidden, met hun gezicht in de richting van Mekka. 
3. Moslims moeten voor de armen zorgen (geld geven). 
4. Gedurende de maand Ramadan moeten moslims vasten, dat betekent dat ze niet mogen eten tussen zonsopgang en zonsondergang. 
5. Een moslim moet minimaal één keer in zijn leven Mekka bezoeken. 

Hieronder ziet u een filmpje van Mekka.
Elk jaar trekken duizenden pelgrims naar deze stad. Zij wandelen dan rond de grote Moskee die rond het heiligste heiligdom van de islam is gebouwd, de Heilige Ka’bah. 




Bespreking door Annemie

De eerste uitzending van ‘In Godsnaam’ was er eentje die meteen voor heel wat beroering zorgde. Daarin werd gefocust op een organisatie die Vlaamse meisjes helpt te bekeren tot moslimma's. Volgens de organisatie Al Minara kiezen elke dag drie Vlaamse meisjes voor de islam, wat neer komt op meer dan duizend per jaar.  


Een van de spilfiguren binnen die organisatie blijkt Nordine Taouil  te zijn, de Imam die in de spotlights kwam te staan tijdens de heisa over het hoofddoekenverbod op de Antwerpse scholen. Struyf kreeg een inkijk in de organisatie, maar toen ze doorvroeg op de Saudische geldschieter van de organisatie werd haar kordaat gevraagd om de filmcamera op te bergen. 


Op een bepaald ogenblik interviewt Annemie de Vlaamse Lindsy. Dit meisje had zich bekeerd tot de islam. Ze leerde via internet de Tunesiër Ali kennen. Na één ontmoeting besluiten ze al te trouwen.  Deze man had echter geen papieren en bleek een valse naam te hebben gebruikt. Er klopte dus van alles niet. De organisatie werd schaarser met informatie en Annemie kreeg minder bewegingsvrijheid De uitzending zorgde ook voor een gerechtelijk actie. De stad Gent heropende een onderzoek naar een moslimman die in de uitzending toegaf dat hij loog over zijn identiteit om zo te kunnen trouwen met een Vlaams meisje. Vermoed werd dat het ging om een schijnhuwelijk.


Achteraf had Al Minera zelfs gedreigd met een rechtszaak tegen Annemie en het productiehuis. Annemie heeft het toen hard gespeeld door te zeggen dat indien ze het zo ver zouden drijven ze het niet uitgezonden materiaal zou bekendmaken in de media. Ze heeft sindsdien nooit meer iets gehoord van het koppel en de organisatie.


Na de uitzending heeft Annemie veel reactie gehad op de uitzending. Zo zou ze onder meer een eenzijdig beeld hebben getoond van de organisatie en de moslima vrouwen. Naar eigen zeggen is dit echter nooit haar bedoeling geweest. Ze heeft enkel getoond wat ze als journalist op dat moment vaststelde. Geen al te positief beeld dus. Zoals ze zelf vertelde leek Al Minara wel een uithuwelijksbureau voor moslimmannen zonder papieren. Annemie benadrukt wel heel duidelijk dat dit een momentopname was. Ze heeft absoluut niks tegen de islam. Integendeel.


Hindoeïsme




















In het hindoeïsme is er geen sprake van een stichter of profeet. Binnen het Hindoeïsme bestaan er verschillende goden. Enkele van de bekendste goden zijn Brahma, vishnu en krisjna. Ook zijn er verschillende symbolen. Je kan het hindoeïsme op allerlei manieren vorm geven. Iedereen beslist zelf wat het beste is voor hem of haar.



De hindoes hebben geen kerk, maar er zijn wel mensen die leiding geven aan godsdienstige bijeenkomsten. Dit zijn de brahmanen. Zij zijn de belangrijkste mensen volgens de hindoes. De hindoes in India zijn niet gelijk aan elkaar. Ieder mens wordt volgens de hindoes in een bepaalde kaste geboren. Ze hebben de kaste van de brahmanen, de adel, de landbouwers, de handelaren en de dienende kaste. Daaronder komen de kasteloze mensen. Zij zijn de allerlaagsten in de Indiase maatschappij. Deze mensen noemen hindoes ook wel de onaanraakbaren.


De hindoes geloven in reïncarnatie. Dat betekent dat iemand na zijn dood weer opnieuw geboren wordt als een nieuw mens. Als iemand zich goed gedraagt tijdens zijn leven, kan hij volgens de hindoes in een volgend leven in een hogere kaste terechtkomen. Alle goede en slechte dingen die een hindoe in zijn leven heeft gedaan, vormen samen zijn karma. Het karma bepaalt in welke kaste een hindoe in een volgend leven terecht komt. Het kastenstelsel is in 1950 officieel afgeschaft in India, maar het is toch blijven bestaan.



De hindoes hebben het doel om in rust en vrede te leven met elkaar en om in contact te komen met brahman, de goddelijke kracht. De hindoes wijzen gebruik van geweld af. Een beroemde hindoe was Mahatma Gandhi. Tot in 1947 werd India overheerst door de Engelsen. Mede dankzij het vreedzame protest van Gandhi werd India onafhankelijk. Omdat de hindoes vinden dat de goddelijke kracht in alle levende wezens aanwezig is, zijn veel hindoes vegetariër. Dat betekent dat ze geen vlees eten. Koeien worden door de hindoes gezien als heilige dieren. Deze worden dan ook helemaal niet door hen gegeten.


Bespreking door Annemie

De volgende godsdienst die Annemie bespreekt is het Hindoeïsme. Hierin vertelt ze over  Kathy, een Vlaamse vrouw die in België al haar bezittingen verkocht om te kunnen gaan wonen in een ashram . Het valt Annemie meteen op dat het hele huis van Kathy vol foto’s hangt van Ratoe. Samen met Kathy reist ze af naar Bali. Daar gaat Kathy wonen in de ashram van de goeroe Ratoe.


Wonen in de Ashram is niet goedkoop. Annemie vertelt dat het 70,00 euro per dag kost om daar te kunnen verblijven. In de ashrem wordt elke dag geschaked, echt uren achter elkaar. Ik kan me echt niet voorstellen dat ik dit uren aan een stuk zou moeten doen. Annemie vertelt dat het echt super vermoeiend is. Het is bijna niet vol te houden. Terwijl ze shaken kijken alle volgelingen constant naar een foto van Ratoe. Door naar de foto te kijken zouden ze het goddelijk licht binnenlaten en op deze manier zal al de negatieve energie het lichaam verlaten. Hoe hard Annemie het ook probeerde, er kwam geen goddelijk licht binnen. 


Op een bepaald moment komt Ratoe binnen en raakt de volgelingen aan. De volgelingen beginnen nog harder te shaken. Als Ratou ook haar aanraakt hoopt ze echt dat ze iets gaat voelen, ze deed echt super haar best. Helaas ze voelde helemaal niets. Ze geraakt echt meer en meer vermoeid. Op een bepaald moment valt het haar op dat de volgelingen systematisch verdwijnen en dan terugkeren vol energie. Dat vindt ze wel raar. Nieuwsgierig als ze is volgt ze de volgelingen. Ze merkt dat ze een kamertje binnengaan, dat wil Annemie natuurlijk ook. Ze wordt echter vriendelijk verzocht naar een ander kamertje te gaan. Bizar denkt ze. 


Ze begint zich hierop vast te pinnen en gaat verder op onderzoek uit. Zo komt ze er achter dat de volgenlingen daar speciale tabak krijgen. Het roken van deze tabak zou hen een energie boost geven. Annemie komt er al snel achter dat Ratoe beschikt over drugsplantages. Zoals ze zelf zegt op het einde van de presentatie. Het was eigenlijk niet meer als een drugskot. Kathy, de Vlaamse vrouw, is na enige tijd ook moeten terugkeren naar België omdat al haar geld opgesoupeerd was. Tja kan ook niet anders als je per dag 70,00 euro betaald. Dan is het rekensommetje snel gemaakt. 


Ook hier benadrukt Annemie dat het over een momentopname ging en dat ze zeker niet de intentie had om het hindoeïsme in een negatief daglicht te stellen. 


Christendom






De laatste godsdienst die Annemie uitvoerig besprak tijdens de lezing was het Christendom. Zoals hierboven eerder besproken waren deze afleveringen een waar kijkcijferkanon. Iedereen van ons kent het Christendom wel denk ik. Het heeft dus weinig zin om hier nog dieper op in te gaan. Iedereen had vroeger wel een tante nonneke in de familie. Ik in ieder geval wel. Ik herinner me nog goed dat we elk jaar op bezoek gingen bij de tante nonnekes. Er zijn veel mensen die negatieve ervaringen hebben met nonnen. Zeker de generatie van Annemie. Daar zullen de strenge kostscholen wel voor iets tussen zitten. Ikzelf heb echter nooit negatieve ervaringen gehad met zusters. Integendeel.

Annemie verbleef een tijdje bij de Trappistinnen in Brecht. Hier verblijven nog een tiental slotzusters van ondertussen middelbare leeftijd. Deze vrouwen zijn op jonge leeftijd het slotklooster ingetrokken. In die tijd was het zelfs nog met tralies. Het is een ongelofelijke radicale levenskeuze binnen het Christendom volgens Annemie. Ze bidden zeven maal per dag. Het eerste gebed is om kwart na vier ’s morgens. Voor de rest leiden zij een leven van stilte  tenzij het strikt noodzakelijk is om te spreken. Elke dag komt er wel een krant. Uit deze krant wordt er elke middag drie stukjes hardop voorgelezen. Dit zijn echter stukjes tekst die weinig inhoud hebben maar eerder een korte tekst die levensbezinning uitstraalt. Ook werken de zusters alle dagen.  Ze hebben een zeepfabriekje. Er komen zo goed als geen zusters meer bij. Het leven van een slotzuster is dan ook heel hard. Contact met de buitenwereld is verboden.  


Annemie heeft lang moeten onderhandelen. In het begin zagen de slotzuster het niet zo goed zitten dat er een wildvreemde vrouw met dan ook nog eens een cameraploeg erbij kwam filmen in hun klooster.
Uiteindelijk hebben ze toegestemd. Er waren wel enkele voorwaarden aan verbonden. Zo mochten er geen manen bij de cameraploeg zijn en moesten ze allemaal sobere kleding dragen. 


Annemie dacht aanvankelijk de grootste fossielen ter wereld te  ontmoeten. Ze zegt dat het een beetje oneerbiedig klinkt maar ze durft dit te zeggen omdat ze dit ook zo tegen de slotzusters zelf heeft verteld. Ze vertrok met heel veel vooroordelen naar het slotklooster.


De eerste dag was er slechts één zuster die met haar wilde spreken. Ze had een heel mooi gesprek met deze zuster. Volgens Anenmie was dit een heel puur gesprek. De zuster probeerde zo eerlijk en oprecht mogelijk te antwoorden op de vragen die Annemie stelde.  Dit vond Annemie heel mooi. Tegen het einde van de week hadden alle zusters hun verhaal gedaan bij Annemie. Ze werden heel enthousiast en begonnen op den duur zelfs aan te schuiven voor een gesprek met Annemie. Annemie merkte ook dat de zusters af en toe toch met elkaar spraken want sommige zusters wisten details van bepaalde gesprekken met andere zusters. Best grappig. Annemie sprak van een tamtam in het klooster.


Op een bepaald moment wilden de zusters ook vragen stellen aan Annemie en de cameraploeg. Omdat de zusters ook zo eerlijk hadden geantwoord op de vragen van Annemie besloten ze om ook zo eerlijk mogelijk te antwoorden op de vragen van de zusters. Eén vrouw van de cameraploeg had een relatie had met een getrouwde man en was daarboven op dan nog eens zwanger van deze man. Toch hebben ze dit eerlijk opgebiecht. De zusters apprecieerden hun eerlijkheid. 


Annemie vond het ongelofelijke ervaring bij de Trappistinnen in Brecht. Tot op dag van vandaag heeft ze zelfs nog contact met hen. 


Ik wil deze boeiende lezing afsluiten met een fragment uit tegen de sterren op. In deze serie worden karikaturen gemaakt van bepaalde programma's.
 

Op deze manier wil ik deze zeer boeiende lezing afsluiten met een humoristische noot.






Bronnen:

Lezing In Godsnaam
Encarta
http://nl.wikipedia.org/wiki/Annemie_Struyf
http://www.een.be/programmas/-godsnaam/annemie-struyf-en-radicale-levenskeuzes
http://www.standaard.be/kanaal/index.aspx?kanaalid=883
http://www.humo.be/tv-tips/27426/in-godsnaam
http://www.humo.be/humo-archief/27624/de-7-hoofdzonden-volgens-annemie-
http://www.youtube.com/watch?v=Pd3lq7oP27U
http://www.youtube.com/watch?v=3Xc6DBF6P0A

Week 3: Film Machuca



Focusvraag?

Ik wil meer te weten komen over de geschiedenis van Chili. Wie waren Allende en Pinochet?


Regisseur
Machuca is een film van de Chileense regisseur Andrès Wood. Hij beschouwt in zijn films de Chileense samenleving vaak op een kritische manier. Van zijn vierde film, Machuca, wordt gezegd dat hij autobiagrafische trekken heeft. Wood zou zijn ervaringen uit zijn eigen jeugd in deze film hebben verwerkt. Machuca vertelt het verhaal van een vriendschap tussen een jongen uit de gegoede burgerij en een jongen uit een armenwijk, die op de proef wordt gesteld tijdens de staatsgreep van Pinochet. Deze film won verschillende prijzen, waaronder de Goya (filmprijs) in 2005.

Hoofdrolspelers

De film situeert zich in de beginjaren 70 in Chili.
Op dat moment was de onrust en onvrede in het land zeer groot.
De twee hoofdrolspelers van de film zetten een verbluffende prestatie neer. Het zijn de acteurs Matias Quer en Ariel Mateluna.

Geschiedenis

 Het is belangrijk dat we kort de situatie schetsen van de politieke toestand op dat moment en de geschiedenis die vooraf ging aan Chili.


Chili is een lang, smal land in Zuid-Amerika. Het is het langste land ter wereld. Het ligt ingeklemd tussen de Stille Zuidzee in het westen en het Andesgebergte in het oosten. De hoofdstad van Chili is Santiago.

Chili werd in 1540 veroverd door Spanje. De Spanjaarden versloegen de Indianen en stichtten Santiago. In 1810 verklaarde Chili zich onafhankelijk, maar de Chilenen moesten nog 8 jaar oorlog voeren met de Spanjaarden om echt onafhankelijk te worden. In de 19de eeuw was Chili een rijk land. Na de Eerste Wereldoorlog ging het minder goed.
Verschillende politieke partijen, zowel communistische als fascistische, regeerden het land. Er werd geprobeerd sociale hervormingen door te voeren. Maar in 1973 greep generaal Augusto Pinochet de macht. Tijdens de staatsgreep werden duizenden mensen en de president, Salvador Allende, gedood. Pinochet was een dictator. Iedereen die tegen hem was, liet hij opsluiten of vermoorden. Hij was tot 1988 president. In dat jaar kozen de Chilenen tegen Pinochet, en kwam er een nieuwe president.

Wie was Salvador Allende eigenlijk?

Salvador Allende (Valparaíso, 26 juni 1908 – Santiago, 11 september 1973) was een Chileens staatsman, president van Chili van 1970 tot aan zijn dood in 1973. Hij was het eerste democratisch gekozen socialistische staatshoofd in Latijns-Amerika.

Allende studeerde medicijnen en was reeds tijdens zijn studie actief als geëngageerd studentenleider.

Allende voerde tijdens zijn bewind drastische hervormingen door. Zijn voornaamste punten waren bestrijding van armoede, landbouwgrond voor kleine boeren en nationalisatie van bedrijven. Hij stond dus garant voor socialisme langs democratische weg. Men noemde het ook wel eens het “Chileense experiment”.
Maar Allende kampte met heel veel tegenstand. De christen- democraten saboteerden zijn hervormingen. Zijn eigen achterban was verdeeld tot op het bot. Er was ook nog een andere stoorzender nl. de Verenigde Staten, die waren als de dood  dat Chili een tweede Cuba zou worden, een Sovjet satelliet in Zuid- Amerika.
Door al deze elementen stortte de economie in.  Er kwamen voedseltekorten, stakingen, opstandjes, terreurbewegingen enz.
Chili was vanouds een van de stabielste democratieën van Zuid-Amerika maar verviel in drie jaar tijd in een ware chaos.

Aan Allendes bewind werd op 11 september 1973 abrupt een einde gemaakt door een rechtse militaire staatsgreep onder leiding van generaal Augusto Pinochet, waarbij Salvador Allende om het leven kwam. In de westerse wereld werd en wordt door historici algemeen aangenomen, dat Allende met een wapen uit Cuba zelfmoord beging, terwijl in het Oostblok en onder linkse historici hieraan getwijfeld wordt. De Chileense staat heeft in juni 2011 het onderzoek naar de doodsoorzaak van Allende en Pablo Neruda heropend. De uitkomst hiervan, hij pleegde inderdaad zelfmoord, werd op 19 juli 2011 door zijn dochter Isabel Allende bekend gemaakt.

Kapitalisme versus marxisme

In de geschiedenisboeken spreekt met dikwlijls over het feit dat Salvador Allende een marxist zou zijn. Wat betekent dit nu juist?
Uitleg marxisme: 

Karl Marx vond dat de mensen in de maatschappij verschillende groepen vormden. Deze groepen noemde hij klassen. Zo vond hij dat er bijvoorbeeld een klasse was van arbeiders en een klasse van rijke burgers. Deze klassen voerden volgens Marx al eeuwenlang een strijd om de macht. Dit noemde hij de klassenstrijd. Er was volgens Marx altijd sprake van één klasse die een andere klasse onderdrukte. Deze gedachtegang, of leer, van Marx noemen we ook wel het marxisme.
 



Uitleg kapitalisme:

Kapitalisme: is een politiek-economisch systeem dat onder andere gekenmerkt wordt door privé-eigendom van de productiemiddelen (zoals: machines, grond, gebouwen, grondstoffen en arbeid). Hierbij staat het zogeheten winstoogmerk voorop.

Wie was Augusto Pinochet?

Augusto José Ramón Pinochet Ugarte (Valparaíso, 25 november 1915 - Santiago, 10 december 2006) was een Chileens generaal en politicus. Hij was dictator vanaf zijn staatsgreep met hulp van de Verenigde Staten op 11 september 1973, waarbij president Salvador Allende zelfmoord pleegde, tot aan 1990.

Aanvankelijk wordt de macht overgenomen door de militaire junta bestaande uit Pinochet (leger), José Toribio Merino (marine), Gustavo Leigh (luchtmacht) en César Mendoza (politie), maar Pinochet trekt al snel alle macht naar zich toe en benoemt zichzelf in 1974 tot president.
Na de staatsgreep van Pinochet werd Chili dan ook een dictatuur.
Politieke partijen en vakbonden werden verboden.  Iedereen die links was liep gevaar tijdens zijn regime. De vrijheid van meningsuiting werd ook geschrapt.
Er zijn tijdens zijn regime maar liefst 3000 doden en vermisten geteld. Ook spreekt men van ruim 10 000 vluchtelingen.

Aan het eind van zijn regering gaf Pinochet onder toenemende internationale druk het democratiseringsproces in het land een kans en liet een referendum organiseren, waaruit bleek dat de Chilenen een terugkeer naar de democratie wensten. Chili is ondertussen teruggekeerd naar een democratie.  Chili zuchtte wel nog  tot 1990 onder Pinochet.  Maar liefst 17 jaren lang.  Sindsdien heeft het land maar heel halfhartig afscheid genomen van de dictatuur.
De voormalige dictator bleef zelfs tot 1998 chefstaf van het leger en heeft tot op de dag van vandaag  zijn NATO in het parlement, niet democratisch verkozen maar wel benoemd voor  het leven.


In 1998 werd er een internationaal arrestatiebevel uitgevaardigd tegen Pinochet. Uiteindelijk werd hij toch niet uitgeleverd aan Spanje omdat hij te ziek zou zijn bevonden.
Op de middag van 10 december 2006 overleed Augusto Pinochet op 91-jarige leeftijd in het militair ziekenhuis in de Chileense hoofdstad Santiago.





De grondwet van Chili is nog steeds de grondwet die door Pinochet werd ingesteld. Daarmee houdt het land zichzelf nog steeds in de tang.
Hoe laat je immers  het verleden achter als je er eigenlijk nog in woont!


De huidige regering wil een onderzoek starten naar de terreurdaden van weleer.
Hieronder zien jullie een fragment van Augusto Pinochet in 1974.







Hoe gaat het nu met Chili?

In 1990 keerde de democratie terug. Sinds de overgang wordt het land bestuurd door de Concertación de Partidos por la Democracia, een centrumlinkse coalitie van vier partijen. Het huidige staatshoofd, tevens regeringsleider, van Chili is een president die elke vier jaar gekozen wordt.In januari 2006 kozen de Chilenen hun eerste vrouwelijke president, Michelle Bachelet, van de Socialistische Partij van Chili. Zij werd beëdigd op 11 maart 2006.

Op 17 januari 2010 koos het land Sebastián Piñera (Santiago, 1 december 1949) als president (met 51,61% van de stemmen).

Hij won de tweede verkiezingsronde die plaats vond op 17 januari 2010, en werd ingezworen op 11 maart 2010. Piñera is een bekende econoom, investeerder, zakenman, politicus, filosoof en senaatslid.





Samenvatting film


Het verhaal begint in het jaar 1973. Gonzale Infante is een elfjarige jongen die in de betere wijken van Santiago woont. Zijn vader ziet Gonzale niet zo veel. Zijn snobistische moeder heeft een affaire met de rijke Roberto. Gonzale moet vaak mee als dekmantel.

Gonzale gaat naar het Sint – Georges college in Santiago. Deze school wordt geleid door Pater McEnroe. Op dat moment is Salvador Allende aan de macht in Chili.
De president houdt er marxistische ideeën op na. Dit wordt hem niet in dank afgenomen door de begoede burgers van Chili. Zij vinden het beleid van Allende maar niks. Ze hebben bang om hun bezittingen te verliezen.
Ondanks de spanningen in het land neemt Pater McEnroe de beslissing om de school open te stellen voor een aantal arme jongens uit de sloppenwijken. Hiermee probeert hij de twee werelden  te verzoenen die eigenlijk zo veel van elkaar verschillen. Pater McEnroe is een idealist en wilt de jongens leren dat iedereen gelijk is. Ongeacht de afkomst.

Het is dan ook dankzij dit project dat de ‘arme’ Pedro Machuca in contact komt met Gonzale. Ze komen samen in de klas te zitten. De kennismaking verloopt in het begin eerder afstandelijk. Na een pestincident neemt Gonzale het op voor Machuca. Dit betekent het begin van een intense vriendschap. De jongens trekken alsmaar meer met elkaar op. Gonzale ontmoet ook de familie van Machuca en wederzijds ontmoet Machuca ook de mama en zus van Gonzale. Bij Machuca treffen ze ook vaak Silvana aan. Zij is het nichtje van Machuca.  Samen worden ze precies de drie musketiers. Ze lijken onafscheidelijk.  Silvana zorgt er ook voor dat Gonzale en Machuca hun eerste kus in ontvangst mogen nemen. Ze beleven met hun drieën een zalige tijd.


Maar er zijn ook momenten dat de kloof tussen hen onoverbrugbaar lijkt. De achtergrond tussen hen is duidelijk voelbaar. Op een bepaald moment is de vader van Pedro stomdronken. Hij confronteert de jongens met het feit dat Pedro niet meer zal worden als een WC-poetser. Terwijl Gonzale volgens hem directeur zal worden van een bedrijf. Op dat moment begrijpen de jongens niet wat Pedro’s vader hier mee bedoeld. Verder in de film zal het echter schrijnend duidelijk worden.

De politieke toestand verergert in Chili. Hierdoor lopen de spanningen hoog op.
Dat wordt ook duidelijk voelbaar in de school.  Onderling tussen de leerlingen zijn er veel opstootjes. Een aantal ouders doen hun beklag tijdens een ouderavond. De moeder van Pedro wordt de mond gesnoerd door de moeder van Gonzale. De kloof tussen arm en rijk wordt steeds groter en duidelijker.

Op 11 september 2011 wordt er abrupt een einde gemaakt aan het bewind van Allende. Er neemt dan namelijk een militaire staatsgreep plaats. Dit alles onder leiding van Pinochet. De school wordt overgenomen door soldaten. Pater McEnroe pleegt een stilzwijgend protest.

Ondertussen is Gonzale naar de krottenwijken gefietst. Daar treft hij een ware chaos aan. Mensen worden uit hun huis gesleurd en in camions gegooid als wilde dieren. Ook de vader van Pedro ontsnapt niet aan de razzia. In het gevecht dat daarop volgt wordt er plots geschoten. Silvana ligt dood op de grond. Gonzale kijkt verbijsterd toe en springt vervolgens snel op zijn fiets en vlucht weg. Daarna gaat de camera uit.


Wat blijft me vooral bij?


Ik heb enorm veel bijgeleerd. Zowel over de tijdsgeest waarin de film zich afspeelde als de geschiedenis die vooraf ging aan dit land.Waar ik echt versteld van sta is dat de wereld destijds wel toekeek maar niks ondernam. De Amerikanen hadden duidelijk aandeel in de bloedige staatsgreep van Pinochet. Tot de dag van vandaag is de grondwet nog steeds dezelfde als die tijdens zijn regime. Dat is echt wel straf. Dat kunnen wij ons niet voorstellen hier in Europa.

Zoals eerder vermeld was ik niet goed op de hoogte van de geschiedenis van Chili.
Over de communistische leider van toen wist ik niet veel. Na het kijken van de film ben ik er wel achter gekomen dat Salvador Allende eigenlijk iemand was die er marxistische ideeën op na hield. Hij kwam vooral op voor de armeren. Hij wilde een staat oprichten waar iedereen het goed had niet alleen de rijken. Hij werd echter enorm tegengewerkt. Dit heeft dan uiteindelijk geleid tot zijn eigen dood.Nota bene iemand van zijn eigen regering had besloten, nl. Pinochet,  hem een mes in zijn rug te steken. Uiteindelijk is deze dictator maar liefst 17 jaar aan de macht geweest in Chili. Indrukwekkend.


De grote contrasten tussen de twee groepen in Chili werden heel mooi verwoord door de twee jongens. Ze hebben allebei  een andere afkomst maar toch zijn ze in staat om een intense vriendschap op te bouwen.
Een mooie film. Een echte aanrader.


Bronnen
encarta encyclopedie